100

ANDRZEJ RYSZKIEWICZ

przeżywała te same trudności i kłopoty co Teramo. 1 maja 1631 r. nastąpił uroczysty ingres do tego miasta
kardynała Giandomenico Spinola, który przez półtora roku rządził diecezją materańską40. Przy miejsco-
wej katedrze ufundował on kaplicę Sw. Anny, w której stanął drewniany złocony ołtarz. Znajdował
się w nim obraz, zachowany do dziś (w trzecim ołtarzu po lewej), przedstawiający Św. Annę Samotrzeć.
Płótno opatrzone jest napisem informującym, że obraz powstał w 1632 r. staraniem kardynała Spinoli.
Tę kompozycję uważa się za dzieło Majewskiego. Przeoczono jednak, że w tym czasie pracował w Materze
inny malarz, jak sądzę pochodzący z L/Aquili, który na obrazie Sw. Karola w tejże katedrze podpisał się:
Ioannes Donatus oppidus Mater anus pingehat 162141. Raczej jemu, artyście zupełnie przez naukę pominiętemu,
należałoby przypisać i inne obrazy miejscowego kościoła.

Z przezorną ostrożnością trzeba też podchodzić i do pozostałych atrybucji na rzecz Sebastiana Ma-
jewskiego, choćby były stawiane z pełnym przekonaniem i wypowiadane w formie kategorycznej42.
Tak więc uznano za dzieło Polaka obraz Chrystusa biczowanego i okazywanego tłumowi, centralny frag-
ment zniszczonego, dużego niegdyś płótna, do niedawna przechowywany w kościele Santa Maria delie
Grazie w Ortona a Marc. Ten obraz podobno miał w sposób rzucający się w oczy nosić cechy charakte-
rystyczne pędzla Majewskiego. Rzekomo niewątpliwą pracą Polaka są dalej fragmentarycznie zachowa-
ne malowidła ścienne w klasztorze Santa Maria dci Lumi w Civitella dcl Tronto. Kompozycje z kruchty
kościoła Sant'Antonio w Lanciano uznano za „oczywistą pracę jego uczniów". Dalej związano warunko-
wo z nazwiskiem Majewskiego: datowany 1647 obraz Sw. Antoniego w zakrystii kościoła parafialnego
w Fara San Martino oraz niektóre freski W dawnym klasztorze Franciszkanów Obserwantów (obecnym
szpitalu wojskowym) w Chicti, które — wedle informacji brata Isidoro Sebastiano da Ripatcatina — miały
być przez Majewskiego podpisane. Te i inne dzieła, nie znane mi z autopsji ani nawet fotografii, częścio-
wo tylko uratowane (zachowane na ogół w złym stanie) i trudno dostępne — notuję tu z całym przeświad-
czeniem, że przypisane zostały na podstawie subiektywnego wyczucia artyście zbyt słabo znanemu, by
można było tym atrybucjom w pełni zawierzyć.

Majewski bowiem oczekuje jeszcze na bardziej wyczerpujące opracowanie, na które z pewnością
zasłużył. Był bowiem malarzem uzdolnionym, wszechstronnym i bardzo aktywnym, niesłusznie też o nim
zupełnie zapomniano43. Włączył się całkowicie w życie miasta Teramo, położonego z dala od głównych
szlaków. Tu założył rodzinę i tu działali jego potomkowie. W historii kościoła katedralnego w Teramo
zanotowano więc w XVII i XVIII w. administratora Sebastiana, doktora Eugenia, kanonika Francesca
Antonia Majewskich. Ze śmiercią tego ostatniego, która nastąpiła 9 VIII 1763, znika to nazwisko z kronik
miasta Teramo. Inna gałąź tej rodziny miała osiąść w S. Vittoria nclla Marca Fermana44.

Sebastian Majewski był pierwszym polskim malarzem, który na początku XVII w. osiadł i rozwinął
swą działalność w Abruzji. W drugiej połowie tego stulecia przyjechał tu gdańszczanin, interesujący ma-
larz-animalista Carl Ruthart45, który pozostawił wiele, ze wszech miar godnych uwagi, obrazów, rozsia-
nych po kościołach i zbiorach L/Aquili. To bowiem miasto wybrał na miejsce swego osiedlenia. O jego
polskiej ojczyźnie nie dał mu zapomnieć spotykany na każdym kroku herb tego miasta: ukoronowany
biały orzeł na czerwonym polu.

SEBASTIAN MAJEWSKI — UN PEINTRE POLONAIS
DU XVIIe SIÈCLE EN ITALIE

Entièrement méconnu par l'histoire de l'art en Pologne, omis par les historiens de l'art italiens — Sebastian Majewski
n'est cité que dans la littérature régionale des Abruzzes. C'est qu'il vécut pt travailla au centre de l'Italie, dans les Abruzzes, dans
un des centres principaux de cette contrée, la ville de Teramo.

Il naquit entre 1585 et 1590 à Wyszogród comme fils de Łukasz et Katarzyna, bourgeois de cette petite ville. Mais avec le

40 G. Gattini, Note storiche suila città di Matera' Napoli 1882, s. 249. Nawiasem wspomnę o drobnym poloniami miejscowym:
pierwszym rektorem miejscowego Liceum, dawnego seminarium diecezjalnego, był od 1865 r. Giacomo Radliński (s. 183).

41 G. Gattini, La cattedralc, Matera 1913, s. 12, 58.

42 F. Vcrlcngia, Pitture di Sebastiano Majeshi...

43 Brak пр. о nim wzmianki w notującej skrzętnie wszelkie włoskie polonika książce W. Zahorskiego, Polak we Wło-

szech, Rzym 1969.

44 Palma, op. cit., wyd. 1, t. 5, s. 21; wyd. 2, t. 4, 1892, s. 109.

45 W Abruzji znany, oczywiście błędnie, jako Ruther.